Panel w kierunku genetycznego podłoża niepłodności

Detekcja mutacji G20210 A w genie Protrombiny – czynnik II

Badanie polega na wykryciu obecności mutacji G20210A w genie układu krzepnięcia krwi czynnika II – protrombiny.

Obecność mutacji 20210G>A w genie protrombiny związana jest ze zwiększonym ryzykiem rozwoju choroby zakrzepowo-zatorowej, wystąpieniem poronień samoistnych i innych patologii ciąży (obumarcia wewnątrzmaciczne). Protrombina jest proenzymem, prekursorem trombiny, przekształcającym fibrynogen w fibrynę (główny składnik skrzepu krwi). Gen kodujący czynnik II układu krzepnięcia krwi znajduje się na chromosomie 11 (11p11-q12). W wyniku mutacji polegającej na zamianie nukleotydu guaniny na adeninę w pozycji 20210 eksonu 14 genu protrombiny dochodzi do 20% wzrostu tego białka w osoczu. Przyczynia się to do wzmożonej aktywności układu krzepnięcia. Mutacja 20210G>A dziedziczy się w sposób autosomalny dominujący, a częstość jej występowania w populacji kaukaskiej szacuje się na ok 2-3%. Nosiciele jednej zmutowanej kopii genu wykazują ok. 2-3-krotny wzrost zachorowalności na chorobę zakrzepowo-zatorową.

Detekcja mutacji Leiden w genie Proakceleryny – czynnik V

Badanie polega na wykryciu obecności mutacji G1619A [p.Arg506Gln] w genie czynnika V układu krzepnięcia krwi-proakceleryny.

Czynnik V jest jednym z białek biorącym udział w procesie krzepnięcia krwi. Dziedziczona autosomalnie dominująco mutacja czynnika V zwana mutacją Leiden stanowi jedną z najczęstszych genetycznych przyczyn rozwoju chorób zakrzepowo-zatorowych. Mutacja ta jest również przyczyną zwiększonego ryzyka wystąpienia poronień samoistnych jak i innych patologii ciąży (wewnątrzmacicznego obumarcia płodu w III trymestrze ciąży). Gen kodujący czynnik V położony jest na chromosomie 1 (1q21-q25). Zamiana nukleotydu guaniny G na adeninę A w pozycji 1691 eksonu 10 genu czynnika V (ang. Factor V) układu krzepnięcia krwi prowadzi do powstania wariantu Leiden tego białka. Wariant Leiden proakceleryny nie ulega degradacji dokonywanej przez aktywowane białko C (APC), prowadząc do wzrostu poziomu trombiny, a następnie fibryny w osoczu i tym samym zwiększonego ryzyka powstania zakrzepicy. W populacji kaukaskiej częstość występowania mutacji wynosi od 2-13%. Posiadanie jednej kopii zmutowanego genu powoduje 5-10 krotny wzrost ryzyka zachorowania, a w przypadku posiadania obu zmienionych kopii genu proakceleryny ryzyko to wzrasta 30-140 krotnie.

Detekcja 2 mutacji w genie CFTR

Badanie polega na podstawowej analizie mutacji w genie CFTR.

Obejmuje ono dwie najczęściej występujące zmiany w obrębie genu CFTR w populacji polskiej delF508 i dele 2,3 które stanowią ok. 60% wszystkich mutacji. Mutacje w genie CFTR są przyczyną rozwoju mukowiscydozy. Gen CFTR zlokalizowany na chromosomie 7 i koduje białko błonowe tworzące kanał chlorkowy. Mukowiscydoza jest jedną z najczęstszych chorób genetycznych dziedziczącą się w sposób autosomalny recesywny. W populacji polskiej występuję z częstością 1 na 2500 urodzeń. Szerokie spektrum objawów mukowiscydozy jest wywołane produkcją w organizmie zbyt lepkiej wydzieliny we wszystkich narządach posiadających gruczoły śluzowe. Prowadzi to do zmian głównie w obrębie układu oddechowego, pokarmowego i rozrodczego. Zmiany w obrębie układu rozrodczego powodują obustronny brak lub niedrożność nasieniowodów u mężczyzn (CAVD, ang. Congenital Absence of the Vas Deferens), u kobiet natomiast wzrost gęstości śluzu szyjki macicy utrudniając w ten sposób migrację plemników. Szacuje się, że bezobjawowymi nosicielami mutacji w genie CFTR jest w Polsce 1,5 miliona osób. Z tego względu pozytywny wynik badania CFTR u jednego z partnerów jest wskazaniem do wykonania badania u drugiego. Określenie nosicielstwa choroby u par umożliwia przewidywanie ryzyka urodzenia chorego dziecka.

Detekcja polimorfizmu w genie MTHFR

Badanie pozwala określić wariant polimorfizmu C677T genu reduktazy metylenotetrahydrofolianu.

Reduktaza metylenotetrahydrofolianu jest enzymem biorącym udział w metabolizmie kwasu foliowego i homocysteiny. Polimorfizm C677T genu MTHFR wiąże się z obniżeniem aktywności i stabilności enzymu reduktazy metylenotetrahydrofolianu (MTHFR). Prowadzi to do wzrostu homocysteiny w surowicy krwi zwłaszcza w przypadku niedoboru kwasu foliowego w diecie. Hiperhomocysteinemię (>15nmol/ml) uważa się za czynnik ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych (zakrzepicy, choroby niedokrwiennej serca, miażdżycy, udaru), chorób neurodegeneracyjnych, powikłań towarzyszących ciąży (nawracające poronienia, wady cewy nerwowej) oraz wielu nowotworów. Zmiana w genie MTHFR polega na substytucji C/T w pozycji 677 eksonu 4 powodując zamianę aminokwasu alaniny na walinę w cząsteczce enzymu. Wyróżnia się trzy warianty polimorficzne genu MTHFR T/T, C/T, C/C, których częstość występowania w populacji kaukaskiej wynosi odpowiednio: 8%, 40%, 52%. Posiadanie wariantu T/T i C/T wiąże się z obniżoną aktywnością i stabilnością enzymu MTHFR. Nosiciele obu kopii genu TT wykazują najniższą aktywność enzymu MTHFR (spadek aktywności do 30%) i 25% wzrost homocysteiny w surowicy krwi. Ryzyko zachorowania u tych osób wzrasta 2-3-krotnie. W przypadku kobiet z wariantem polimorfizmu C677T genu MTHFR (TT) zalecane jest przyjmowanie kwasu foliowego jeszcze przed okresem planowanej ciąży lub jak najwcześniej po jej rozpoznaniu (5mg dziennie doustnie oraz 25mg witaminyB6) i kontynuacja w czasie ciąży.